Zoals vorige maand beloofd willen we jullie laten kennismaken met paddenstoelen op hout.
Hiervan zijn heel veel soorten, maar we willen ons beperken tot één soort, die we rondom ons dorp Heijen in overvloed kunnen vinden, namelijk de berkenzwam. De foto’s zijn allemaal genomen rondom Heijen.
De Berkenzwam (Piptoporus betulinus) is een parasiet die alleen voorkomt op afstervende berkenbomen. Ook als de boom nog gezond lijkt omdat er nog bladeren aan zitten is hij ten dode opgeschreven. Op andere bomen tref je deze paddenstoel niet aan. De witte vruchtlichamen, die als een witte knobbel beginnen en uitgroeien tot nier- of schelpvorm, zitten vaak op grote hoogte op de dode berkenstammen. Het mycelium dat in de boom groeit is een netwerk van schimmeldraden die ervoor zorgen dat de boom helemaal afgebroken wordt en zo teruggegeven wordt aan de natuur in de vorm van humus (voedingsstof voor allerlei planten).
Is een vermolmde boom omgevallen, dan draaien de vruchtlichamen zich in een rechte hoek. Ze reageren namelijk op zwaartekracht.
Door het draaien krijgen ze vaak een aparte vorm zoals te zien is op de foto. Het voordeel van het draaien is dat de sporen ongehinderd naar beneden kunnen vallen om zich zo te verspreiden. Van de Berkenzwam wordt gezegd dat hij stoffen bevat voor medicinale toepassingen. Dit is echter nooit bewezen. De 5300 jaar oude ijsmummie Ötzi had gedroogde berkenzwam bij zich, vermoedelijk om medicinale redenen. In de meer recente geschiedenis werd de Berkenzwam aangewend als vloeikussen en om scheermessen te slijpen. Ook werd de dode zwam vroeger gebruikt om vuur mee te maken.
Ga tijdens een boswandeling maar eens op zoek naar deze paddenstoelen, maar neem ze niet mee naar huis, ze horen in de natuur waar ze een belangrijke plaats innemen in de levenscyclus van het bos.
Martha en Paul
